Parasja “bo”
De lezingen van de sabbat:
Torah: Exodus 13:1-16
Haftarah: Jeremia 46:13-28
Brit Chadasja: Openbaring 16:1-21
De openingsverklaring van onze lezing uit Exodus 10:1 is een van de moeilijkere Hebreeuwse teksten om te vertalen. Dat is de reden waarom er zoveel verschillende vertalingen van de zin zijn.
Exodus 10:1 Daarna zei de HEERE tegen Mozes: Ga naar de farao toe, want Ík heb zijn hart en het hart van zijn dienaren onvermurwbaar gemaakt, zodat Ik deze tekenen van Mij in zijn midden kan verrichten, (HSV)
1 Dan zegt de Ene tot Mozes: kom binnen bij Farao; want ík heb zijn hart en het hart van zijn dienaren zwaar gemaakt met het doel deze tekenen van mij in zijn kring te stellen, (Naardense)
De tekst lijkt aan te geven dat God Mozes stuurt om bij de Farao binnen te dringen.
Got stuurt zijn dienaren soms op missies waarbij van tevoren bekend is dat ze zullen falen in hun missie.
Je kunt geen rampspoed over een volk brengen zonder hen de kans te geven zich te bekeren. Dat is het juiste om te doen, zelfs als je weet dat de vijand niet gunstig zal reageren.
Hoe zit dat dan met de vrije wil van de mens en, in dit geval, van de Farao?
Over de vrije wil lezen we onder andere in de volgende teksten:
Genesis 2:17 maar van de boom van de kennis van goed en kwaad, daarvan mag u niet eten, want op de dag dat u daarvan eet, zult u zeker sterven.
Deuteronomium 30:15 Zie, ik heb u heden het leven en het goede voorgehouden, maar ook de dood en het kwade.
Deuteronomium 30:19 Ik roep heden de hemel en de aarde tot getuigen tegen u: het leven en de dood heb ik u voorgehouden, de zegen en de vloek! Kies dan het leven, opdat u leeft, u en uw nageslacht,
- De mens heeft het vermogen om te kiezen of hij Gods pad wil volgen, of niet.
- Vrije wil is een geschenk van God. God legt de keuze in onze handen.
God heeftons de mogelijkheid gegeven te zondigen, maar ook om te kiezen wat goed en heilig is.
De Heilige Geest – bedenk dat God Zijn adem in de mens blies.
Genesis 2:7 toen vormde de HEERE God de mens uit het stof van de aardbodem en blies de levensadem in zijn neusgaten; zo werd de mens tot een levend wezen.
Toen God Farao's hart verhardde, deed hij dit niet willekeurig of op bovennatuurlijke wijze. Integendeel, Hij gebruikte zowel Mozes als een paar psychologische trucs om dit te bereiken. Hij zorgde ervoor dat Farao achterdochtig en voorzichtig werd.
Farao's probleem was dat hij zichzelf zag als een god, als een opperste heerser, en hij was niet gewend om te verliezen in onderhandelingen. Het was beneden zijn waardigheid en status. Hier kunnen we verwijzen naar het bekende vers:
Spreuken 16:18 Trots komt vóór de ondergang, en hoogmoed komt vóór de val.
Onafhankelijk zijn is goed, maar houd het evenwicht.
Als we anderen opbouwen, zullen ze jou opbouwen. We hebben een gemeenschap nodig, met familie, vrienden, broers en zussen in het geloof.
God heeft een agenda voor zijn actie.
Er is een educatief doel in Gods handelen met Farao en zijn daden. Dat blijkt ook uit Exodus 10:1 (…) zodat Ik deze tekenen van Mij in zijn midden kan verrichten, (HSV) of met het doel deze tekenen van mij in zijn kring te stellen (Naardense)
De Heer doet dit allemaal zodat we het verhaal van de Exodus kunnen vertellen en Gods macht en Gerechtigheid kunnen verkondigen (“En dat mag u vertellen”). God sprak tot Mozes, die de vertegenwoordiger is van heel Israël.
Waarom begint onze parasha met “bo” (kom) in plaats van “lech” ga?
Een verklaring: Het dienen van HaSjem moet op de manier van “kom” gebeuren.
De manier van “kom” brengt de verlossing dichterbij.
Wel lezen, maar het geleerde niet in je opnemen: Geleerde en persoon blijven gescheiden.
Je moet het geleerde in je opnemen, toepassen in je leven, zodat het onderwijs en de bepalingen van God één met jou worden. Het dienen van HaSjem in alle terreinen van je leven.
1 Johannes 5:2,3 Hieraan weten wij dat wij de kinderen van God liefhebben, wanneer wij God liefhebben en Zijn geboden bewaren.
- Want dit is de liefde tot God, dat wij Zijn geboden in acht nemen; en Zijn geboden zijn geen zware last.
Pesach – peh-sach : “De mond die vertelt” => Sederavond
Farao – kan je ook lezen als peh rah: een mond die kwaad spreekt. Ontkent het bestaan van HaSjem.
De 1e 9 plagen beschermde HaSjem Israel zonder dat zij daar iets voor hoefden te doen.
Om voor de 10e plaag bewaard te worden moesten zij Gods instructies opvolgen. Zo niet, dan ging de plaat ook niet aan hen voorbij.
10e lam van één jaar uitzoeken en in huis nemen.
14e moest het lam geslacht worden. Bloed aan de deurposten. Vlees gegeten.
Israël was dus al 4 dagen op de hoogte van wat er ging gebeuren, terwijl de Farao pas de dag van tevoren werd gewaarschuwd.
Bloed als teken:
Exodus 12:7 En zij zullen van het bloed nemen en het aan de beide deurposten strijken en aan de bovendorpel, aan de huizen waarin zij het eten zullen.
Exodus 12:13 En het bloed zal u tot een teken zijn aan de huizen waarin u verblijft. Als Ik het bloed zie, zal Ik u voorbijgaan en er zal geen plaag onder u zijn die verderf teweegbrengt, als Ik het land Egypte zal treffen.
Teken voor God of voor Israël?
Mogelijk dus aan de binnenkant van de deuren.
Rashi:
Het zal voor u tot een teken zijn, en niet een teken voor de anderen (Mekhilta d’Rabbi Yishmael 12:13:1). Hieruit leren we dat zij het bloed alleen aan de binnenkant van hun huizen aan brachten.
Rashi op commentaar 12:13
God hoefde het bloed niet letterlijk te zien op de deurposten, zo beweerd Rashi. De frase “en wanneer Ik het bloed zie”, betekent namelijk, dat God Zijn oog (aandacht) heeft gericht op het feit dat de Israëliet de instructie van God opvolgde.
God geeft tekenen om een diepere boodschap door te geven
Bloed aan de deurposten en bovendorpel – letter Chet (ח)
Getalswaarde 8 – nieuw begin
Woord Chet verwant aan Chaim = leven
In het bloed zit het leven
Leviticus 17:11 Want het leven van het vlees is in het bloed, en Ik heb dat Zelf voor u op het altaar gegeven om voor uw leven verzoening te doen. Want het is het bloed dat door middel van het leven verzoening bewerkt.
- God zal een nieuw begin maken
- God heeft het leven in handen. Hij heeft er zeggenschap over.
Terug naar Exodus 12:13 “Als Ik (God) het bloed zie (…)”
Rabbi Yishmael maakt de verbinding met de binding van Izak
Abraham noemt die plaats “JHWH zal er in voorzien”
Rabbi Yishmael:
“Wanneer Ik het bloed zal zien”: Ik zal het ‘bloed’ van de binding van Izak zien, zoals het is geschreven (Genesis 22:14) “En Abraham noemde de naam van de plaats ‘de Here zal zien’” En ergens anders staat er geschreven (1 Kronieken 21:15) “Maar toen hij (de engel) op het punt stond om er verderf aan te richten, zag de Here het en Hij kreeg berouw over het kwaad.” Wat zag Hij? Het bloed van de binding van Izak.
Midrash Mekhilta d’Rabbi Yismael hoofdstuk 12:13
Hebreeuwse werkwoord רָאָה (rā ̓ah, als ik zie) Genesis 22:14 & Exodus 12:13
Beiden keren in de toekomende tijd geschreven
Joods gezegde: “Door het kijken naar het verleden wordt de toekomst zichtbaar” Je ziet het handelen van God die boven de tijd staat.
Vooruit zien naar Jesjoea – het Lam dat ons uiteindelijk de volledige verlossing brengt. Nieuw leven, nieuw begin.
Efeze 2:13 Maar nu, in Christus Jezus, bent u, die voorheen veraf was, door het bloed van Christus dichtbij gekomen.
Jesjoea is ons pesachlam.
De Deur waardoor wij binnen mogen gaan.
We gaan binnen, kijken om, zien Jesjoea’s bloed op de deurposten
Hierdoor hebben wij zekerheid dat de hand van God ons bedekt, waardoor wij, in de Messias Jesjoea, in de nabijheid van Gods heerlijkheid komen.
De Eeuwige gaat mee in ons midden.
Zijn naam?
Exodus 34:6 Toen de HEERE bij hem voorbijkwam, riep Hij: HEERE, HEERE, God, barmhartig en genadig, geduldig en rijk aan goedertierenheid en trouw,
We staan onder Zijn bescherming. En daarom mogen we met Sha’ul (Paulus) belijden:
Romeinen 8:37 Maar in dit alles zijn wij meer dan overwinnaars door Hem Die ons heeft liefgehad. 38. Want ik ben ervan overtuigd dat noch dood, noch leven, noch engelen, noch overheden, noch krachten, noch tegenwoordige, noch toekomstige dingen, 39. noch hoogte, noch diepte, noch enig ander schepsel ons zal kunnen scheiden van de liefde van God in Christus Jezus, onze Heere.